piątek, 2 sierpnia 2019

T.A. Shippey - "J.R.R. Tolkien. Pisarz stulecia"

Autor: T.A. Shippey
Tytuł: J.R.R. Tolkien. Pisarz stulecia
Wydawnictwo: Zysk i S-ka
Data wydania: 2 lipca 2019
Liczba stron: 432
Ocena: 8/10

Opis: 

Fascynujący przewodnik po najsłynniejszych w historii utworach fantasy, który przybliża ich ponadczasowe przesłanie.
Zgodnie z wynikami najnowszych plebiscytów, J.R.R. Tolkien wciąż pozostaje najbardziej wpływowym pisarzem stulecia, a "Władca Pierścieni" książką stulecia. Na poparcie tych ocen profesor Tom Shippey, wybitny mediewista i badacz literatury fantasy, daje nam fascynujący przewodnik po dziełach Tolkiena, koncentrując się szczególnie na "Hobbicie", "Władcy Pierścieni" i "Silmarillionie".
Główną część książki stanowią trzy rozdziały poświęcone analizie Władcy Pierścieni jako językowej i kulturowej mapie, jako skomplikowanej sieci opowieści i jako odpowiedzi na znaczenie mitu. Profesor Shippey analizuje naturę zła we "Władcy Pierścieni", omawia także skomplikowane przeplatanie się wielu wątków, gdy narracja koncentruje się na losach kolejnych postaci, które tworzą bogatą i złożoną opowieść, świadczącą o talencie twórcy.
Książka wyjaśnia, co czyni wszystkie te utwory ponadczasowymi. Nie zgadzając się z  krytykami, którzy często bywają uprzedzeni do Tolkiena i fantastyki w ogóle, profesor Shippey proponuje nowe podejście do Tolkiena i fantasy, ujawnia wagę języka w literaturze, a także pokazuje jak "Hobbit", "Władca Pierścieni" i "Silmarillion" stały się częścią żywej tradycji snucia opowieści, której korzenie sięgają poprzez baśnie braci Grimm aż do "Eddy Starszej" i "Beowulfa".

Recenzja:

J.R.R. Tolkien to pisarz, którego nie trzeba przedstawiać. Fenomen Władcy Pierścieni oraz innych jego dzieł nie przemija, mimo upływu dziesiątek lat. Ba! Jeszcze parę lat temu mieliśmy możliwość zobaczyć Hobbita na dużym ekranie, a nie tak dawno ukazał się film o życiu tegoż autora. Książka J.R.R. Tolkien. Pisarz Stulecia autorstwa T.A. Shippey’a, słynnego brytyjskiego krytyka literackiego, to opowieść o dziełach tytułowego twórcy – jego inspiracjach oraz byciu inspiracją dla wielu kolegów po fachu

Opracowania na temat dzieł pisanych (i w zasadzie nie tylko) zwykły mnie przerażać. Myślę, że wielu z Was może mieć podobny stosunek do tego typu książek – a to wszystko za sprawą twardego omawiania lektur w szkole, oby zgodnie z kluczem, które – musicie przyznać - nie daje zbyt dużego pola do popisu interpretacyjnego. Na szczęście T.A. Shippey nie narzuca czytelnikowi tego, co autor miał na myśli. Ba! Miejscami podejmuje swoistą dyskusję, zachęcając do refleksji. W tekście odnosi się nie tylko do samej twórczości Tolkiena, ale również do mitologiczno-chrześcijańskich inspiracji oraz czasów, w których tworzył. Naturalnie, nie zabrakło tutaj i nawiązań do życia pisarza stulecia oraz tego, że jest jednym z głównych sprawców wielkiego BUM! na literaturę fantastyczną. Całość składa się z interesującej przedmowy (rozważania nad filologią i jej ograniczeniami była doprawdy kapitalna), sześciu rozdziałów przedstawiających źródła inspiracji Tolkiena oraz posłowia, w którym możemy przeczytać o naśladowcach i krytykach Tolkiena oraz bibliografii, która posłużyła autorowi do stworzenia tego swoistego przewodnika.

Tolkien pragnął, by go usłyszano, i usłyszano go. Ale co takiego miał do powiedzenia? 

Muszę przyznać, że T.A. Shippey wybornie analizuje każdy aspekt pisarskiej działalności Tolkiena oraz swoistemu fenomenu, który osiągnął nie tylko poprzez inność. Władca Pierścieni, Hobbit, Silmarillon oraz pozostałe twory zdawały się być bowiem odpowiedzią na najważniejsze pytania mijającego stulecia – choćby na temat pochodzenia dobra i zła, które wyraźnie czuć we wszystkich utworach. Tolkien miał wiele do powiedzenia i nie przejmował się krytyką, która próbowała nakłonić go do spisywania przemyśleń w akademickich rozprawach, nie w powieściach fantasy. I – nie ma co ukrywać – poza uporem, fenomenalną wyobraźnią, wiedzą i mądrością, miał on również coś jeszcze – nieziemski, pisarski talent. J.R.R. Tolkien prawdziwe pobudził do życia epickie fantasy. W powieściach wielu współczesnych pisarzy szeroko pojętej fantastyki czuć jego wpływ, wielu czerpało (i wciąż czerpie) inspiracje z jego dzieł. Być może, gdyby nie Tolkien nie powstałby Świat Dysku Pratchetta oraz wiele innych genialnych cykli… 

Jeśli jesteście fanami Śródziemia – J.R.R. Tolkien. Pisarz stulecia jest pozycją dla Was obowiązkową. Polecam z całego serducha!

12 komentarzy:

  1. Bardzo lubię książki fantasy. Ten autor znajduje się na mojej liście. zamierzam przeczytać wszystkie części "Władcy pierścieni".

    OdpowiedzUsuń
  2. czytałam książkę z podobną okładką, ale innego autora :P chyba najbardziej charakterystyczne zdjęcie pisarza :D

    OdpowiedzUsuń
  3. To pozycja obowiązkowa dla mnie. Władcę pierścieni czytałam 2 razy a także Hobbita a ile razy oglądałam! Ponad dziesięć! To jest kultowa pozycja, każdy szanujący się książkoholik powinien to znać! Mnie świat stworzony przez Tolkiena fascynuje i zdumiewa, jestem pełna podziwu dla jego wyobraźni! To się nigdy nie znudzi, przy każdym czytaniu coś nowego się odkryje. Ten świat, jego zawiłości, bogactwo postaci, miejsc itp. Współcześni pisarze czerpią z niego. Chętnie to przeczytam, zwrócę uwagę na rzeczy, które mi przedtem umknęły.

    OdpowiedzUsuń
  4. Myślę, że ta książka to fantastyczny smaczek, łakomy kąsek dla każdego fana Tolkiena. Pisarz, którego przedstawiać nikomu nie trzeba, o jego książkach i filmach, które na podstawie nich powstały, słyszał chyba nawet ten kto z literaturą ma niewiele wspólnego. Bardzo chętnie przeczytałabym tę analizę, to nowe spojrzenie na już tak bardzo mi znajomy świat. Zdjęcie na okładce jest po prostu piękne :)

    OdpowiedzUsuń
  5. "J.R.R. Tolkien. Pisarz stulecia" fajna lektura dla znawców twórczość pisarza dzięki niej mogą bardziej zgłębić te książki a także dla tych co się przymierzają do jego książek lub jego spuścizna jest obca bo może dzięki książce T.A. Shippey wciągną się do świata stworzonego przez Tolkiena. Ja znam dzieła autora tylko z wielkiego ekranu wiem, że to nie to samo co książki ale i tak jego dzieła zachwycają. Może kiedyś zapoznam się z książkami mistrza a później z analizą T.A. Shippey.
    P.S. Zdjęcie na okładce przyciągające, wyróżniające.

    OdpowiedzUsuń
  6. Dzięki za polecenie. Na pewno rozejrzę się za książką, bo warto ją przeczytać.

    OdpowiedzUsuń
  7. Myślę, że najpierw skończę czytać jego powieści, potem przeczytam o nim. Lubię sobie najpierw sama wyrobić zdanie o autorze.

    OdpowiedzUsuń
  8. Tolkien to zdecydowanie mistrz fantasy, jego powieści opisują nie tylko rozbudowane światy, ale są też piękne językowo oraz pod względem przedstawienia ludzkich uczuć i zachowań. ,,Władca Pierścieni" to jedna z najbardziej epickich książek jakie czytałam.
    To opracowanie wydaje się być bardzo ciekawe. Tolkien nawiązywał do wielu legend i kultur i warto o tym wiedzieć. Myślę, że sięgnę po tą pozycję i nie będę nią rozczarowana.

    OdpowiedzUsuń
  9. Temu, że Tolkien to pisarz stulecia nikt nie zaprzeczy. Jego książki zachwycają mnóstwo ludzi. Ja osobiście lubie Tolkiena, ale wolę obejrzeć niż przeczytać. Ta książka wydaje mi sie być świetną lekturą dla kogoś kto jest jego naprawdę wielkim fanem, jednak ja do aż tak wielkich fanów nie należę i już sama recenzja troszkę mnie nudzi, dlatego też sobie daruje.

    OdpowiedzUsuń
  10. Kocham Władcę Pierścieni i Hobbita. Ta książka to marzenie dla fana Tolkiena, przewodnik po magicznym świecie hobbitów - must have !
    „ Powrót zła – czas próby”
    W powietrzu czuć niepokój
    Unosi się coś złego
    Mrok nadciąga ze wschodu
    Ciemność podnosi łeb
    Rozbrzmiewa złego pieśń
    Sauron przebudza się
    Nadchodzą mroczne dni
    Zło w cieniu kryje twarz
    Układa krwawy plan
    Zbiera siły swe
    By zniszczyć dobro w Nas
    Hobbici ! Wołam Was
    Do walki stanąć czas
    Nadszedł moment
    Zjednoczyć narody
    Ruszyć do boju
    Z wojskami wroga
    Wspólnymi siłami
    Armia dobra strąci
    Z powrotem Saurona
    Do czeluści piekła
    Gdzie jego prawowite miejsce zamieszkania
    Ludzie, elfy, krasnoludy
    Wołam Was
    Musimy bić się o nasz wspólny świat
    Nadszedł próby czas
    By zwyciężyć
    Musimy zjednoczyć siły
    Wspierać się, walczyć ramię w ramię
    Wszyscy są równi
    Stańmy się jednością, wspólnotą
    Wtedy na pewno pokonamy wroga
    Zło nie ma szans
    W obliczu naszej siły
    Dobro i miłość pokona
    Zimne i czarne serce Saurona.

    OdpowiedzUsuń
  11. No nie będę slodzic.....Nie przepadam za Tolkienem😱😱😱

    OdpowiedzUsuń
  12. Uwielbiam Tolkiena. Może przeczytam te książkę i dowiem się czegoś więcej o autorze "Władcy pierścieni".

    OdpowiedzUsuń